Merkwaardig hoe geuren, geluiden, gebeurtenissen of opmerkingen je plotseling naar het verleden kunnen katapulteren, snel, geluidloos, op een wijze waarvan je later denkt: hoe kwam ik dáár nu op?
We waren bij vrienden. Het was gezellig en de gesprekken waren van een onbezorgdheid die nog maar nauwelijks strookt met de gemiddelde teletekstberichtgeving.
Sprak iemand een zin, een woord, was het iets anders? Geen idee, maar plotseling was ik 64 jaar terug in de tijd en stond als 4-jarige Plato voor een keukenspiegel in een hevig bloedende keel te staren.
Bij dit beeld horen de volgende herinneringsfragmenten:
- Ik, enthousiast fluitend op een pas gekregen blikken rood-blauwfigurige fluit (was dat mama die zuchtte: ‘nu maar weer even niet Plaatje’?)
- Moeder die overstuur heen en weer rent
- Vader die zijn woede koelt door het instrument op zijn knie in tweeën te breken
- Mijn ouders en ik in tram 4 (haarscherp beeld) op weg naar het ziekenhuis.
- Een behandelkamer, ik op een ligstoel, een arts met mondkapje zegt: ‘rustig maar, rustig maar.’
Waarom herinner ik me alleen secundaire fragmenten? Waarom zijn er geen herinneringen van het ongeval, de doktersbehandeling, de afloop?
Had ik pijn, was ik bang?
Waarom worden de persoonlijke emoties (die ik vast had) niet met mijn herinneringen meegeleverd? (Later vertelde mijn moeder dat ze van de dokter een standje hadden gekregen omdat ze een klein kind niet zulk gevaarlijk speelgoed hadden mogen geven. De toedracht zelf is me nooit duidelijk geworden).
Terug- en doordenkend frapperen mij steeds twee elementen:
- Er was kennelijk ruimte om naast het ervaren van de gevolgen van de gebeurtenis tot een soort objectieve waarneming te komen (kijk, kijk, vader vernielt mijn fluit), alsof ik op dat moment uit twee personen bestond. Iets om over na te denken.
- Er is een herinneringsselectie gemaakt waarbij de scherpe kanten sneuvelden. De nasleep werd kennelijk als niet interessant genoeg afgeserveerd. Maar hoe werkt zulks?
Enfin, een stukje zonder antwoorden maar met des te meer vragen. Ook wel eens leuk.
Hebben jullie ook dergelijke ervaringen? 
Welkom bij Plato Online
Plato Online 
…ja dit verhaal herinner ik mij.
Die fluit, de bloedende keel…wat akelig!
Op dit moment flitst mij niets door het hoofd, geen herinnering van een oude ervaring die zo spontaan naar boven schiet
Misschien vertel ik je er wel een de komende dagen als we weer knus samen zijn.
XX Tot morgen Plaatje 😉
Vol verwachting klopt mijn hart 🙂
Ik rook een aantal jaar geleden de geur van honingontbijtkoek en liep in een fractie van een seconde weer als klein meisje over de camping waar ik vaak kwam. Herkenbaar Plaatje.
Mooi verwoord. Ik heb zo niet een herinnering bij de hand.
Ja, de geur van nieuwe auto’s gooit me terug naar begin jaren 60. Mijn oom had een “strijkijzer” gekocht en toen we daar logeerden “mochten” we een stukje meerijden. Ik wilde niet, want ik werd altijd wagenziek. Onder dwang werd ik in de wagen geperst en kotste na een paar bochten zijn mooie auto onder. Dat heeft hij me nooit vergeven. (alsof ik het met opzet deed)
Ik was drie en had ergens mijn hoofd tegen gestoten. Of was gevallen. Daar herinner ik me nietes van. Wél van het bezoek aan een dokter. De kamer was donker. Boven mijn hoofd was een groot fel licht en daarnaast twee gezichten die ik niet kon onderscheiden. (Die van de arts en mijn vader.) Als ik een koperlucht ruik (de geur van bloed) denk ik aan deze herinnering.
Onlangs heb ik het boek: ‘Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt” (de geheimen van het geheugen) van Douwe Draaisma gelezen. Echt een aanrader, Plaat!
Daarin staat dat je allereerste herinnering er eentje is waarin je jezelf van een afstand ziet. Je bent dus niet jezelf, je ziet jezelf.
Je hebt dus nog een oudere herinnering…
Ja, die heb ik wel af en toe. Maar ik kan zo 123 geen voorbeeld noemen.
Oh ja heel herkenbaar Plaatje. Eigenlijk herinner ik me vaak na jaren alleen maar fragmenten.
Hoe zijn ee daar gekomen, was die en die er ook bij?
Tante Dinges had een gebloemde jurk aan.
Raar detail dat je dan onthoud.
Ik was vijf toen ik de deur van de w.c. op slot deed omdat ik voor Opa wilde bidden en niemand dat mocht zien.
Ik kreeg de deur daarna niet meer open.
Iemand heeft met kunst en vliegwerk via het raampje de boel opgelost.
Wie? Geen idee.
Genoeg herinnering die plotseling komen opdagen.
Bij pijn in mijn rug op die bepaalde plek, schaats ik weer de Helletocht.
Bij een schrikreactie komt altijd opnieuw het vervelende incident terug met mijn vader.
Ik sprong in paniek van een 4 meter hoge zolder omdat hij zei dat er een grote rat achter mij zat.
Ik was loeibang voor die beesten en gelukkig kreeg mijn vader van mijn moeder op zijn sodemieter.
Een enkele keer komt het beeld voor mijn ogen van de motor die mij aanreed, terwijl ik dacht nog over te kunnen steken.
Ik had nog zo goed geoefend bij die brommer die mij ook al voor mijn flikker reed.
Van die motor hield ik een gebroken sleutelbeen over en heb het hele ziekenhuis bij elkaar geschreeuwd.
Enz. Enz. Enz.
Mooi verwoord en ik heb inderdaad ook zulke herinneringen, die mij nu niet een twee drie te binnen schieten, maar die te pas en te onpas naar boven komen. Soms in de ene gedaante en dan weer in een andere, alsof de herinneringen inderdaad hier en daar in fragmenten liggen. Ook die objectieve waarnemingen ken ik heel goed, ik heb mijzelf bijvoorbeeld eens van een bankje in de gymzaal zien glijden terwijl we in een rijtje zaten te wachten op de schooltandarts. Van pure angst was ik flauwgevallen en ik bekeek mezelf en de reactie van de kinderen en de juf van een afstandje.
En dat boek van Douwe Draaisma waar Kakel naar verwijst, is inderdaad een aanrader.
Dat boek van Douwe D. heb ik al jaren in de kast. Ik heb het indertijd met veel genoegen gelezen. Het geeft mooie, maar ook inkijkjes in de psyche van de mens.
Ik las vroeger trouwens ook graag Piet Vroon (eigenzinnig mannetje maar wel leuk qua schrijven) en werk van Bas Haring (filosoof).
4 jaar oud. In een zwarte koets, getrokken door twee paarden, kwam ik in de late avond terecht in het ziekenhuis met een kapotte knie die moest worden gehecht.
Wat er aan vooraf is gegaan weet ik niet maar vergeet nooit de pijn, verergerd door het gehobbel van de paarden over het 5 km lange karrespoor . Een grote lamp boven mijn hoofd op de brancard waarop ik lag op de O.K.,handen en voeten vastgegespt.
Het kostte me een week ziekenhuis en het lid-teken draag ik nog steeds mee.
Op een gegeven ogenblik vroeg mijn moeder, tijdens het bezoek, aan de toevallig binnenlopende dagzuster of ik mijn boterhammetjes wel op at, omdat er wellicht boter op zat. Ja hoor aldus de zuster. Ik pakte mijn moeders hand en schoof die onder de matras, zonder een woord maar wat was ik bang.
Met een broodkorstje veegde ik telkens de boter van de in vieren gesneden boterhammen op en verstopte de korstjes onder de matras.
Dit is mijn vroegste herinnering aan pijn en angst.
Nadien waren er nog vele momenten in mijn leven van zowel fysieke als geestelijke pijnen en angsten.
groetje, Ria
Herinneringen en de daarbij behorende verhalen liggen bij mij aan de oppervlakte. Ik hoef mijn sieradenkistje maar open te trekken en ik voel weer de pijn in mijn oorlelletjes (ik was 7 jaar) van de te stevig aangedraaide oorknoppen van mijn moeder. Ik heb ze geërfd en draag ze bij gelegenheid nog.
Als straks de spandoeken ,wij gaan weer naar school, het straatbeeld sieren zit ik geheid weer in tranen op de onderste traptree na mijn eerste schooldag, bang dat ik niet zal overgaan aan het eind van het scholjaar.
Op mijn blog, onder het label jeugdherinneringen, zijn veel van dergelijke verhalen te vinden.
Herkenbaar… Ooit herinnerde ik mij alleen maar fragmenten van mijn eerste bijna verdrinkingsdood. De ‘leuke’ gedeeltes. Een paar jaar geleden kwam het hele gebeuren bij mij binnen. Ik heb er zelfs nog een blog aan gewaagd (wat ik nu niet ga zoeken want geen behoefte aan nog meer ‘ooit’ en ‘er was eens’ herinneringen….
ik was er nog over aan het nadenken en las toen jullie eerste reacties ❤
maar eh, ja. zo herinner ik mij dat ik ooit een gat in mijn hoofd viel op eenzelfde soort manier. fragmenten, ervoor, erna, maar dat gat? het bloed? zelfs het hechten herinner ik me niet! wel herinner ik me dat ik de piano van lego of playmobil mocht als ik niet zou huilen. en ik wou die al heel graag, dus ik huilde pas nádat m'n moeder dat ding afrekende hahahaha
Gevallen met de fluit nog in je mond, lijkt het. Vreselijk.
Herinneringen heb ik genoeg, maar inderdaad ook alleen fragmenten.
Zoals toen ik met mijn voet tussen de spaken kwam, ik zat achterop de fiets bij mijn moeder.
Ik weet alleen nog dat ik in de grote leunstoel mocht zitten met een plank over de leuningen als tafeltje.
En toen ik voor een oogoperatie in het ziekenhuis lag, de lieve zuster die me aankeek, aandacht aan me besteedde, de dagen duurden zóó lang in het ziekenhuisbed.
Het bezoekuur was wel fijn, ik kreeg ook een cadeautje. 🙂
Maar meestal ben ik niet ‘plotseling’ terug, het zijn algemene herinneringen.
Ik denk dat we onthouden wat de meeste indruk heeft gemaakt.
ga er aan werken maar ben totall loss van de verhuizing dus aub even geduld met deze dame
Soms ben ik jaloers op mensen met dat soort herinneringen.
Door een niet echt leuke jeugd (zacht uitgedrukt) is mijn jeugd een groot zwart gat. Een gat met gevoelens en pijn maar zonder beelden.
Ik heb geleerd dit te aanvaarden, maar het blijft gek als mijn broer en zus leuke herinneringen aan vroeger zitten op te halen, en ik er bij zit en denk : o, zeg, wat leuk, was ik daar ook bij?
Geuren brengen mij ook vaak terug naar het verleden.
Als er ergens behangen wordt en de stopcontacten moeten van de muur, denk ik terug aan toen ik een jaar of 4 was. Mijn ouders waren aan het behangen en de draden staken uit muur.
Ik was gewaarschuwd maar toen mijn ouders de kamer uit waren, stak ik mijn handje in het gat en kreeg een vreselijk stroomstoot.
Ik durfde het niet te zeggen want ik had niet geluisterd.
Zo dacht ik toen. Het was eigenlijk niets voor mijn ouders om zo onverantwoordelijk te zijn.
Maar als ik dus de geur van behangen ruik denk ik daaraan terug.
heb ook veel van dit soort herinneringen…soms ben ik er blij mee…vaak ook niet. Het brein kan rare fratsen uithalen..Meestal krijg ik savonds van die nare flash backs…Heel af en toe een droom die ik wel wil blijven dromen X Wilma
In een boek van Potok (ik weet niet meer welke) komt een plastische beschrijving voor van een jongen met een lollystokje in zijn keel. Daar moest ik aan denken toen ik jouw herinnering las.
Ook dringt Marcel Proust zich op de voorgrond (https://nl.wikipedia.org/wiki/Marcel_Proust). Mijn herinneringen worden over het algemeen getriggerd door geur. Soms komen ze, lijkt het wel, ‘zomaar’ op. Toch weet ik bijna zeker dat er ‘iets’ aan voorafgaat, geur, klank, beeld, gevoel. Maar heel vaak gaat dat zo snel dat we het niet merken.
Aan het woordje “zulks” merk ik dat je een echte Zaankanter bent geworden! 🙂
Hoe ken jai zuks nou wete, Corja?
Herinneringen bestaan niet alleen uit beeld, maar alle ervaringen van alle zintuigen, zoals geluid, geur en beeld worden opgeslagen. Soms krijg ik de geur van natte jassen in mijn neus en dat brengt me onmiddellijk terug naar de gang van de lagere school.
heftig voor je plato..
ik word wel regelmatig naar het verleden gekatapulteerd, maar niet zo heftig als jij,
ben er wel heel sterk in, dat een geur of geluid me méteen weer terugbrengt in de tijd,
en soms is dat wel heel erg fijn:-)
xxx
Ik heb het wel met geuren dat automatisch herinneringen boven komen. En denk dat herinneringen toch selectief zijn. Zo werden ooit mijn amandelen geknipt en de huisarts zei stuur die kleine (mijn zusje) ook maar meteen mee. Zij was namelijk altijd bang overal voor en met mij erbij zou dat minder zijn. Ik herinner me de pijn niet eens zo maar wel dat ik lag te huilen en dat niet mocht omdat ik flink moest zijn voor mijn zusje (ik was 8 jaar). Dat gevoel weet ik nog precies.
Plato,
Als ik de lindebomen in bloei zie en de blaadjes met bolletjes en steeltjes eraan hangen gaat mijn herinnering weer terug naar de lagere school. Hier klom ik tegen het afrasteringshek omhoog om zo’n blaadje van de boom te plukken, die steeltjes kon je op het puntje van je neus plakken In die tijd hadden we ijzeren plaatjes onder de schoenen en ik schoot dan ook bijna boven van het gaaswerk af. Bovenop stond prikkeldaad en ik haakte met de binnenkant van mijn bovenarm, een stukje boven mijn elleboog, achter het prikkeldraad en bleef min of meer achter het botje van mijn elleboog hangen. Ik kon zelf niet meer los komen en moest er af getild worden. Een grote gapende wond in mijn arm, waar vreemd genoeg het bloed niet uit liep. Iemand heeft mij voorop op de stang van zijn fiets naar een dokter gebracht. Daar is het zaakje gehecht en heb ik nu nog een litteken van circa tien centimeter aan de binnenkant van mijn arm.
Ik zie die open jaap nog zo voor me.
Groetjes,
jeer
Oei Jeer,
Dus als je het al zou willen vergeten, KUN je het niet eens vergeten met zo’n litteken.
Joh…wat een verhaal. Ik heb trouwens ook een paar van die (wel minder imposante) littekens. En ja… daar hoef ik maar naar te kijken en ik weet het nog precies.
Het gebeurde toen ik 5 of 6 jaar was. Ik mocht met mijn vader mee op een zakenrit, die ik mijn leven lang zal verbinden aan het prachtige hotel Selabintana bij Sukabumi, West-Java. In de ochtend moest pa me een uurtje alleen laten en hij verzocht Guus, een andere hotelgast,die hij kende, een paar jaar ouder dan ik, om van tijd tot tijd naar mij om te kijken. Onbegrijpelijkerwijs had mijn vader, zelf een prima zwemmer en zelfs waterpolospeler, mij niet vroeg leren zwemmen. In het diepe dreef een onbeheerde bal, ik vroeg Guus die net langs liep, of hij ‘m voor mij wou oppikken, maar Guus zei met een lakonieke:duw, “Ga ‘m zelf maar halen”.
Ik wist niet wat me overkwam, maar wel dat ik snel de open lucht moest vinden. Steeds sterker kreeg ik de indruk dat ik naar beneden spartelde, en op het moment dat ik een vroegtijdige dood in de ogen zag, ontwaarde ik een trede van de trap. Een laatste wending, ik zette me af, en vulde mijn longen voorzover het water dat toeliet. Gelukkig was ik bewust genoeg om Guus te zoeken. Ja, daar liep hij naar de hoge springplank. Ideaal, mannetje! Een spurt was nét voldoende om hem te naderen, en het lukte me om op het juiste moment zijn sprong te versnellen. Ik was te woedend om te kijken hoe hij viel; mijn wraak wenste hem alleen het ergste toe. Verdomme, hij wíst toch dat ik niet kon zwemmen!
Later heb ik het wel geleerd, maar de angst voor water is gebleven. Zelfs in het ondiepe kan ik mijn hoofd niet langer dan een paar seconden onder water houden..Mijn talrijke nazaten hebben allemaal leren zwemmen als peuter, één zelfs toen hij nog maar een paar maanden jong was, Een merkwaardige belevenis om te zien hoe babies onbewust hun adem inhouden wanneer ze ondergedompeld worden. .-
, .,
Joh, dat is me toch een verhaal. Je zal het hebben meegemaakt. Verschrikkelijk. Hopelijk heeft Guus later een flinke uitbrander gekregen.
Het herinnert me aan het Marnixbad in Amsterdam waar ik school-zwemles kreeg. Tijdens een baantje raakte ik ineens, vlak bij de kant, in paniek en wist niet meer wat te doen. Ik kon niet schreeuwen (waarom weet ik niet) en keek naar drie badmeesters die met de rug naar me toe stonden te kletsen. Even keek er een om en haalde me met een onverschillige blik met zo’n haak aan de kant. Niks aan de hand, niemand heeft ooit gezien of geweten dat ik een paar seconden doodsangst uitstond.
Jouw verhaal roept wel wat bij me op Plato. Kinderlijden en ellende. Brrrr.
En wat het ook oproept is dat ik zo`n goede jeugd heb gehad. Beschermd ben opgevoed. Natuurlijk ook nare dingen meemaakt maar dat nooit heb hoeven wegstoppen. Me nog heel veel compleet met gevoel herinner. Het mag er allemaal zijn.
Ik denk dat het heel belangrijk is vooral als kind dat je niet op drijfzand staat. pfffff. Je veilig kunt voelen.
Bijzonder stuk dit, dat veel oproept.
Misschien was het ongeluk zelf te traumatisch dat je het geblokkeerd hebt uit zelfbescherming, dat schijnt voor te komen… zeggen ze. 🙂 Ik heb het wel eens met geuren dat ik ineens terug in de tijd ga. Maar het blijft vaag… soms met name in het voorjaar ruikt het buiten op een bepaalde manier dat ik ineens weer heel klein ben en in een vreemde straat sta, waarschijnlijk moest ik mee op visite bij iemand, ik wilde daar helemaal niet zijn weet ik nog.
Verder heb ik wel herinneringen aan voor mij vervelende ervaringen als kind, eigenlijk herinner ik mij dat beter dan de leuke dingen in die tijd. Vastgebonden liggen na een oogoperatie toen ik 4 was, heel nare zusters, en op mijn donder krijgen omdat ik het bed blijkbaar bevuild had, en ik vond het al zo erg.
Een paar jaar later amandelen knippen, het gevoel dat ik stikte bij het onder narcose brengen, meerdere mensen die over mij heen hingen om me in bedwang te houden omdat ik in paniek was en die stank niet in wilde ademen. Eerste herinnering na de operatie, een beer aan het voeteneind, bloed op mijn kussen. Een jongetje naast me die ook nodig moest plassen maar de zuster wilde maar niet komen, dus riepen wij samen vergeefs in koor. Gek dat dit soort dingen blijven hangen. 😉
Waar de geur binnenkomt in de hersenen, is de plek net onder de schors, vlakbij de associatieschors waar je geheugen zit. Vandaar dat geuren herinneringen oproepen en emoties. Het is allemaal veel vager dan iets echt zien of horen. De informatie daarvan komt direct in de schors terecht (na eerst door het centrum voor gevaar te zijn gegaan).
..